Vandaag zijn de Nationale Voorleesdagen begonnen, en in het nieuws zien we BN’ers, schrijvers en politici voorlezen op scholen. Dat is mooi. Maar gebeurt het nog wel… wordt er nog voorgelezen? Of zit iedereen, inclusief kleine kinderen, de godganse dag op telefoons en ipads?
Uit onderzoek is gebleken dat de leesvaardigheid de afgelopen decennia is afgenomen, en dat Nederlandse kinderen internationaal tot de minst gemotiveerde lezers behoren. Dat is vrij ernstig… Lezen is namelijk ontzettend belangrijk, want, zoals Dr. Kees Vernooy hier zegt: “De toekomst van kinderen hangt sterk af van hun leesvaardigheid.”
Dat is zo, ga maar na, àlles begint met een goede leesvaardigheid: school, studeren, werk, vrije tijd, jezelf ontwikkelen, contact met anderen, brieven van de gemeente, je staande houden in de maatschappij, enzovoort.
Vernooy zegt ook dat een goede ‘leesstart’ heel belangrijk is, en dat ouders en leerkrachten vooral veel moeten voorlezen. Leerkrachten doen wat ze kunnen op school, en spelen een belangrijke rol in de taalontwikkeling van kinderen. Maar ouders spelen een nog grotere rol, omdat zij thuis de basis (kunnen) leggen voor leesplezier en veel meer tijd doorbrengen met hun kind.
Maar weten ouders wel hoe dat moet, voorlezen?
Ik denk dat veel ouders onzeker zijn, niet goed weten hoe ze het moeten aanpakken, en daardoor misschien afhaken of het voorlezen maar achterwege laten.
Dat is natuurlijk doodzonde!
Als Schoolschrijver, kinderboekenschrijver en docent creatief schrijven kom ik af en toe in contact met ouders en ik realiseer me steeds meer dat dit vaak het geval is: ouders zijn onzeker. Ze hebben een duwtje nodig, en soms een aai over hun bol.
Je doet het goed, maak je geen zorgen! Ga lekker lezen met je kind, alles wat je doet is goed. Als je zelf niet zo goed kunt lezen, zing dan liedjes of vertel verhalen, desnoods in een andere taal… Het maakt eigenlijk niet uit, zolang je maar samen bezig bent met taal, met woorden, klank, ritme, verhalen. Via de verhalen praat je met je kind en zo leert het nieuwe woorden kennen. En zorg dat je het zelf ook leuk hebt. Maak lol, vertel verhalen en lees boeken voor die je zelf mooi of grappig vindt. Stel vragen (waar is…? wat denk je dat er gaat gebeuren? wat zie je allemaal?), wijs plaatjes aan, laat je kind dingen aanwijzen en benoemen, herhaal, herhaal, herhaal. En praat samen over het onderwerp van het boek: vriendschap, verdriet, plezier, dood, verliefdheid, bang zijn, verlegen zijn, enzovoort.
Over onzekere ouders… ik ontdekte laatst dat dit echt niet alleen geldt voor laagopgeleide ouders, ouders van taalzwakke kinderen, of ouders van kinderen die niet graag lezen.
Ook ouders van ‘leesmonsters’ kunnen onzeker zijn. Ik heb het nu over de moeder van Mirte, uit mijn voorlaatste blog, ‘Leesliefde’. Zij bedankte me voor de schrijflessen aan haar dochter, en voor mijn boekentips, die haar ook hadden geïnspireerd. We praatten nog wat door over lezen en toen ik vroeg of ze Mirte nog voorlas, zei ze: ‘Nee, ze leest zelf zo ontzettend veel! Ik denk ook niet dat ze dat nog zou willen…’ Daar was ik meteen benieuwd naar. Ik heb Mirte er even bij geroepen en gevraagd: ‘Zou je het leuk vinden als mama je zou voorlezen?’ Mirte zei niks, maar knikte alleen, met een toetje dat duidelijk liet zien dat zelfs dit leesmonstertje nog heeeel graag wil worden voorgelezen. En waarschijnlijk gaat het haar niet eens echt om de boeken, want die kan ze zelf inderdaad ook lezen. Het gaat dus om iets anders…
Mijn boodschap aan ouders: denk niet te snel dat je kind niet meer wil worden voorgelezen, ook als het zelf al goed kan lezen. Vraag het anders even. En doe het: lees voor! Begin er zo vroeg mogelijk mee. En hou alsjeblieft nooit meer op.
Hier nog wat tips:
– Voor ouders met baby’s: Boekstart.
– Voor vaders: Vaders voor lezen (website met info voor vaders die willen voorlezen, en let op, vaders: voorlezen is stoer, want je kinderen worden er slimmer en weerbaarder van!)
– Tips van de Kinderboekwinkel: Voorleesboeken. Deze winkel is in Amsterdam, maar je kunt ook altijd terecht voor advies en boekentips bij een goede (kinder)boekwinkel in de buurt, of bij de jeugdafdeling van de buurtbibliotheek (kinderen zijn gratis lid, maak daar gebruik van!)
– Voor wie meer wil weten over taalontwikkeling bij jonge kinderen en over het belang van ‘gedeelde aandacht’ tijdens taalinput: Claartje Levelt, Universiteit Leiden.
– Op mijn youtubekanaal vind je wat filmpjes met voorleestips (voor volwassenen èn voor kinderen, zij kunnen jou ook voorlezen als ze wat ouder zijn… zo kun je elkaar om de beurt voorlezen, nog leuker!)
Op deze website (homepage, rechts onderaan) vind je allerlei tips en links in verband met (voor)lezen en kinderboeken. Ouders, kijk ook bij de tips voor kinderen.
Een les over poëzie. Ik verwachtte er eigenlijk niet veel van. Ik schrijf niet vaak gedichten, ik vind het moeilijk om ze te schrijven. Ik weet er te weinig van, dacht ik. En ergens dacht ik dat kinderen poëzie een soort van saai zouden vinden. Nu trap ik vast een paar dichters op hun ziel. Maar dichters kunnen wel wat hebben, qua ziel. En mijn twijfels waren onterecht, zo bleek vandaag.
Je neemt een boek dat niet al te bekend is, zodat de kinderen niet snel kunnen raden welk boek het is. Kaft het, zoals je een schoolboek zou kaften, met effen papier. Teken op de voorkant een groot vraagteken. Lees het eerste hoofdstuk voor. Opdracht voor de kinderen: bedenk een mooie titel voor dit boek en teken het omslag. (De kinderen die na het voorlezen weten welk boek het is, moeten dit strikt geheim houden!)
