Gisteren hielp ik mijn neefje van 12 met z’n huiswerk voor Engels en Nederlands.
Ik vroeg hem wat hij voor Nederlands moest leren, waarover de stof ging.
‘Over fictie… en non-fictie.’
Korte stilte. Hij kijkt me vorsend aan.
‘Weet jij wel wat dat is…?’
Marcel Proust, 1900.
Laat ik het jaar goed beginnen, met een blog over boeken. Moeilijke boeken. Boeken die je gelezen moet hebben, maar die eigenlijk onleesbaar zijn. Of niet. Dat is de vraag.
Ik schreef eerder over Ulysses van James Joyce, een klassieker die ik graag wilde lezen, het liefst in het Engels, maar waar ik met geen mogelijkheid doorheen kwam, zodat ik de strijd zelfs (tijdelijk) heb moeten opgeven. Nu heb ik een andere klassieker eindelijk wèl bij de lurven gepakt, het eerste deel van Prousts cyclus A la recherche du temps perdu: Du côté de chez Swann. Proust staat bekend om zijn lange zinnen, met veel komma’s en bijzinnen, vol filosofische gedachten en beschrijvingen. Zinnen waarbij je vaak aan het einde het begin alweer kwijt bent, en terug naar ‘af’ moet, als je pech hebt. Onleesbare zinnen, eigenlijk. En toch heb ik het eerste deel zo, hinkstapspringend, uitgelezen. Langzaam. Très lentement.
Het kan dus wel, moeilijke boeken lezen. Dat u het weet. Mocht u op dit moment hopeloos vastzitten in een klassieker die u dolgraag wilt uitlezen. Het IS mogelijk.
Wat helpt is er omheen lezen, of kijken. Artikelen over het boek en de tijd waarin het is geschreven, biografieën of documentaires over de schrijver. Een cursus literatuur volgen, of, zoals ik, opnieuw gaan studeren en dan college krijgen van een docente die Proust-expert is. Wat ik wil zeggen is: u hoeft het niet alleen te doen. Zoek hulp!
Haha, alsof moeilijke boeken lezen een ziekte is… nou ja, misschien is het dat ook wel, een besmettelijke ziekte. Ik ben besmet (‘proest’) en ga de rest van A la recherche ook lezen, al moet ik er tien of twintig jaar over doen. En Ulysses… die trek ik nog wel een keer aan z’n jas.
Voor wie ook Proust wil lezen, hier wat hulp-links:
– Nederlandse wikipagina over Proust
– artikel van Carel Peeters in Vrij Nederland: Terug naar 1913, het jaar dat Marcel Proust de literatuur veranderde
-Une vie d’écrivain (1992), een interessante en mooie documentaire over leven en werk van Proust (in het Frans, met optioneel Franse ondertiteling)
– Du côté de chez Swann, integraal voorgelezen in het Frans
Bonne lecture!
Aanvulling (10 januari)
Op facebook stelde een collega-schrijfster n.a.v. dit blog een belangrijke vraag. Hieronder haar vraag en mijn antwoord:
Ik fiets bijna elke dag langs een gracht met zwanen. Veel zwanen, opvallend veel zwanen voor één gracht. En een groot deel ervan was grijs. Grijs-achtig. Dus nog jong.
Op een dag waren alle zwanen opeens wit.
Ik heb het niet zien gebeuren.
Heeft u ooit grijze zwanen wit zien worden?
Het is een beetje stil hier, vindt u niet? Dat komt hierdoor: steeds als ik een onderwerp bedenk voor een blog, vind ik het niet leuk of goed genoeg. Of het moment is voorbij, en dan hoeft het al niet meer. Of er is al zoveel over het onderwerp gezegd, door anderen.
Zou ik lijden aan een writer’s blog?
Ik zag laatst een mooi citaat voorbij komen:
Ik ben bang voor het lege blog. Dat is het. Maar dat is niet zo erg hoor, er zijn ergere dingen. Geloof me.
De angst voor het lege blad, bijvoorbeeld. Dát is pas erg.
Kijk maar hier. Lees en huiver…
Dat is een vraag die kinderen vaak stellen, als ik als schrijver op bezoek ga bij scholen. Afgelopen donderdag was ik bij drie groepen 8 op verschillende scholen bij Borne, en daar vroegen ze het weer: Wat is je lievelingsdier? En ik heb antwoord gegeven.
Nu bent u nieuwsgierig. Maar ja, lievelingsdieren, dat is te kinderachtig voor een grotemensenblog, dus ik ga er niks over zeggen. Ik ga überhaupt niet toegeven dat ik een lievelingsdier heb. In plaats daarvan ga ik nadenken over een politiekmaatschappelijk verantwoord onderwerp. Of over een gedicht waarmee ik alle andere gedichten overbodig maak. Of een intelligente uitspraak, waarmee ik iedereen van z’n sokken blaas. Een mening die nog niemand anders eerder had. Een ding dat de wereld voorgoed zal veranderen. Iets belangrijks.
Voor degenen die toch té nieuwsgierig zijn, bied ik hier discreet en nagenoeg onzichtbaar het luik aan. Luik, luik, welk luik? hoor ik u roepen. Ssshh… ik zal het u zeggen, als u zich rustig houdt. Ik heb het over het luik naar de andere wereld. Het luik waarover ik eerder schreef.
Hier komt het. Reis voorzichtig. En veel plezier, daar: []
Moeder: ‘Kijk maar niet zo onschuldig. Ik zie aan je smoel dat je weer iets hebt geleerd dat niet goed voor je is…’
(korte nadenkstilte)
Kind: ‘Eigen schuld. Jij hebt mij op school gedaan. En dan krijg je dat, daar léér je dingen.’
Vandaag begint de Kinderboekenweek, die duurt van 2 t/m 13 oktober. Als je in die periode een kinderboek koopt voor tenminste 10 euro krijg je een boekje cadeau. Dit jaar is dat geschenk geschreven door Harmen van Straaten en het heet Je bent super… Jan!
Voor wie nog ideeën zoekt heb ik twee boekentips: Wolfje en Nooit is voor altijd (zie Kinderboeken voor info). Je kunt ze cadeau geven aan een kind, of ze zelf houden en lezen. Ik vind namelijk dat volwassenen vaker kinderboeken zouden moeten lezen. En ik ben niet de enige… ik citeer uit het voorwoord van de Encyclopedie van de jeugdliteratuur (uitgegeven door De Fontein & Wolters-Noordhoff):
“ook voor de (mee)lezende volwassene is er veel te genieten. Jeugdliteratuur is kunst en veel, vooral hedendaagse, jeugdboeken zijn uitdagend en innovatief zowel van vorm als inhoud. Ze zijn in een aantal opzichten anders dan boeken voor volwassenen, maar even waardevol.”
Voilà, nou horen jullie het ook eens van een ander. En er is nóg een reden om met name Wolfje snel aan te schaffen: de eerste druk is bijna op. Wie maakt me los?!
Fijne Kinderboekenweek allemaal!
De colleges zijn weer begonnen en ik zit dus regelmatig met mijn hoofd in Parijs, Frankrijk en de Franse taal. Gisteren, tijdens een les over literatuur, zei de docent dat we vooral vaak naar de Franse tv moesten kijken, omdat je daarmee veel leert over de taal en de cultuur. En hij heeft gelijk, ik kan het beamen, ik heb veel geleerd van de Franse televisie en ik kijk er nog steeds naar. Door zijn opmerking werd ik teruggeteleporteerd in de tijd… naar 1992.
Ik was twintig, studeerde Jeugdwelzijnswerk en ging stage lopen in een internaat in het dertiende arrondissement van Parijs. De dag vóór mijn stage begon vond ik een kamer in een foyer in het elfde arrondissement, in de rue de Charonne. Ik kreeg een kamertje in een groot gebouw met lange gangen, waar heel veel werkende en studerende jonge mensen woonden, onder wie ook wat buitenlanders, zoals ik. Ik sprak wel wat Frans, doordat ik goed had geoefend tijdens vakanties en Franse boeken had gelezen, maar vanaf die dag was het menens. Ik moest opeens van de morgen tot de avond Frans praten en me zien te redden in die enorme stad.
Voor het leren van de taal heb ik veel te danken aan de pubers in het internaat, aan vrienden die ik kreeg, en later aan de toneellessen, maar zeker ook aan de Franse televisie. Het is namelijk zo, in Frankrijk worden alle buitenlandse tv-series nagesynchroniseerd. Dat is vaak ontzettend lelijk en irritant, maar het heeft als voordeel dat je alleen Frans hoort en extra goed naar de taal luistert… waarschijnlijk doordat de tekst niet klopt met de lippen. In het begin is dat knap vermoeiend, maar je went eraan, gek genoeg.
Zo zat ik dus in die foyer aan de rue de Charonne. Er was geen tv op de kamers, maar in de ontbijtzaal hing een tv aan het plafond, en daar keek ik elke ochtend naar, omdat dat ding ook altijd aan stond. Ochtendtelevisie bestond meestal uit nieuws en nagesynchoniseerde Amerikaanse series, die ik nog kende uit Nederland, maar dan met een Franse saus. Zo had je Amour, gloire et beauté, ofwel: The Bold and the Beautiful. Ik kan de openingstune nu nog zingen, en de afgelopen dagen zat hij vaak in mijn hoofd. Hier is ie, het intro van de serie, niet schrikken van de kleren en het haar, het is van een tijd geleden:
Mijn favoriete serie in die ontbijtzaal was La Croisière s’amuse. Ik hoef niet te zeggen wat het is, je ziet (en hoort!) het meteen. Vooruit, even voor de jongeren, het was een Amerikaanse serie over een cruiseschip, met wisselende gasten, vaste crewleden en een charismatische kapitein. En dan dus in het Frans! Er zijn online wel afleveringen te vinden, heerlijk fout nagesynchroniseerd. Klik hier (of google zelf als deze link niet meer werkt). Voor degenen die Frans willen leren, niet schrikken, blijf vooral kijken.
Amusez-vous!
