Claudia Jong

Kinderboekwinkel De Boekenwurm

Het is alweer ruim een week geleden, maar ik wil toch een blog wijden aan het verslag van de Kinderboekenschrijversflashmob, onze schreeuw om aandacht voor (kinder)boekwinkels. (In eerdere blogs kun je lezen over de aanleiding voor deze actie.)

Op maandag 22 april, een zonnige dag, reisden we vanuit alle hoeken van Nederland en België naar De Boekenwurm in Maastricht. Tegen half drie was de winkel tot de nok toe gevuld met schrijvers, tekenaars, betrokken helpers, publiek en pers. Ik heb ze niet geteld, maar volgens mij zijn alle 41 schrijvers en tekenaars gekomen (hier vind je een lijstje met alle namen). Er waren zelfs schrijvers die zich niet van tevoren hadden aangemeld, zoals Enne Koens, die onlangs de Jonge Jury Debuutprijs won.

Hanneke Koene, eigenares van de winkel, was blij met alle aandacht en met de steun van schrijvers en tekenaars. Na een speech van Jacques Vriens lazen we om de beurt een paar zinnen uit onze boeken, in een microfoon die rondging. Het was bijzonder om al die korte stukjes verhaal te horen, uit de monden van de schrijvers zelf. Dat zie je niet zo vaak, zoveel schrijvers bij elkaar. Of: zoveel collega’s bij elkaar.

Kees de Boer

Ondertussen stonden de tekenaars buiten te tekenen, op grote vellen papier op het raam van de winkel.

Onze actie heeft dezelfde dag meteen resultaat opgeleverd: Hanneke kreeg huurverlaging tijdens een gesprek met de gemeente. De dagomzet was natuurlijk feestelijk, er gingen heel wat boeken over de toonbank, gesigneerd en wel! En de aandacht in de lokale media heeft hopelijk nog voor extra aanloop gezorgd.

Boekenwurm van Mark Janssen

Maar met één flashmob is de winkel niet gered. De Boekenwurm is nog steeds in gevaar en mag absoluut niet verdwijnen, aangezien er in heel Limburg maar twee kinderboekwinkels zijn, één in Roermond en één in Maastricht. Daarom bedacht Hanneke een plan: De Boekenwurmbode, een digitaal magazine over kinderboeken, waarop je je kunt abonneren. Klik hier voor info. En abonneer je, alsjeblieft. Zoals Hanneke zei: ‘Ook als je niet geïnteresseerd bent in kinderboeken, maar wel wilt bijdragen aan leesbevordering… dan geef je gewoon 12 euro aan een goed doel!’

Wat mij betreft was het een mooie dag, al was de aanleiding bepaald niet vrolijk. Ik vond het mooi om te zien dat zoveel collega’s bereid waren om helemaal naar Maastricht te reizen en te strijden voor iets dat kwetsbaar is en dat vooral niet mag verdwijnen: goede boekhandels.

Benny Lindelauf en ik

Los van de actie was het erg leuk om met collega’s te praten! Ik heb op een terras kunnen nagenieten met Manon Sikkel, bijgepraat met Benny Lindelauf en hem het hemd van het lijf gevraagd, ik heb me verbaasd over het indrukwekkende werktempo van Reggie Naus, en toen iedereen weg was soep gegeten met Kees de Boer en in de trein nog luidkeels en vol vuur gefantaseerd over een prentenboek dat we willen maken (en waarvan één medetreinreiziger alvast op de hoogte is).

Tot slot nog wat berichten uit de media over de Kinderboekenschrijversflashmob:

Artikel in De Limburger (pdf): Boekenwurm (Dagblad De Limburger dinsdag 23 april 2013)

Radio 2, Knooppunt Kranenbarg, fragment over de Kinderboekenschrijversflashmob

Gefilmd verslag, waarin (bijna) iedereen voorbij komt en twee jongetjes prachtig vertellen waarom ze boeken en (voorgelezen) verhalen zo fijn vinden:

Op maandag 22 april is het zover… dan gaan we allemaal naar de Kinderboekenschrijversflashmob!

Inmiddels hebben meer dan 40 kinderboekenschrijvers en illustratoren toegezegd mee te zullen doen. We willen aandacht vragen voor de gespecialiseerde kinderboekwinkel, en voor de betere boekhandel in het algemeen. (Zie vorig blog.)

Om 14.30 uur luidt Kinderboekenambassadeur Jacques Vriens de schoolbel en dan gaan alle schrijvers voorlezen uit eigen werk, terwijl de illustratoren tekenen.

Kortom, daar wil je bij zijn. En dat kan.

Kom op maandag 22 april naar De Boekenwurm in Maastricht (klik voor adres en info).

Tot dan!

Claudia Jong

PS: Nee, Paul van Loon, Francine Oomen en Carry Slee zijn er niet… maar wel een heleboel andere geweldige schrijvers en tekenaars, zoals Manon Sikkel, Anna van Praag, Janneke Schotveld, Floortje Zwigtman, Marjolijn Hof, Marian De Smet, Benny Lindelauf, Jowi Schmitz, Milja Praagman, Jacques Vriens, Reggie Naus, Kees de Boer (die de fantastische poster ontwierp), en nog véél meer. En ik ben er zelf natuurlijk ook.

Kinderboekwinkel De Boekenwurm in Maastricht zit in zwaar weer. Dat is te volgen via het blog van eigenares Hanneke Koene, die zich niet alleen inzet voor haar winkel, maar ook voor leesbevordering in het algemeen. Haar recente blogs, van maart en april dit jaar, zijn schrijnend en herkenbaar.

Ik heb acht jaar als parttimer in verschillende boekhandels gewerkt, en vooral bij de laatste, de Theatre and Film Bookshop in Amsterdam, was de crisis goed voelbaar. We hebben -net als Hanneke- vanalles bedacht om klanten te behouden en nieuwe klanten te trekken. Een gevecht dat voor zelfstandige boekhandels bijna niet valt te winnen, door een combinatie van dingen: het succes van online groothandels die tegen lage onkosten snelle service kunnen bieden en reclame kunnen maken via radio en tv, supermarkten en Hema’s die ook boeken gingen verkopen (omdat ze zonodig àlles moeten verkopen), uitgeverijen die zelf boeken gingen verkopen via hun websites (ondoordacht en schadelijk, omdat ze hun partners -de boekhandels- ermee beconcurreren en het boekhandelspercentage in eigen zak steken, zonder dat auteurs daar beter van worden) en, last but not least, klanten die wèl alle service willen, maar daar geen cent of geduld voor over hebben. Leve de vrije markt!

Een soort dier

Ik moet eerlijk bekennen dat er momenten waren waarop ik dacht: Dit is de moderne tijd, boekhandels gaan verdwijnen, dat is kennelijk wat de markt wil. Maar ‘de markt’ is niks. Daar ben ik steeds meer van overtuigd. De markt wordt ons voorgespiegeld als een soort dier met een eigen wil, dat zijn eigen verwoestende weg gaat. Maar de markt, dat zijn wij! We wonen niet in Cuba, wij kiezen zelf waar en wanneer we onze spullen kopen. En meestal zijn we liever lui dan moe, dat is de waarheid. We bestellen onze boeken liever vanuit een luie stoel, dan dat we een klein stukje omfietsen naar onze favoriete boekwinkel. Of we doen juist vreselijk veel moeite, om een paar euro goedkoper uit te zijn. Dan struinen we met verhitte koppen het internet af, op zoek naar koopjes. Zo is het. Toch?

Bewust

En toch kopen we steeds bewuster, bijvoorbeeld als het gaat om vlees en kleding. We letten op vrije uitloop-, gezond- en ekomerkjes, eten vaker vegetarisch, kopen slaafvrije chocolade en zoeken naar kleding van biokatoen, gemaakt zonder gifstoffen en niet door kinderhanden. Maar boeken kopen we nog steeds bij online giganten die onzichtbaar zijn en soms (of altijd?) hun personeel uitbuiten om zoveel mogelijk winst te kunnen maken, zoals onlangs te zien was in een documentaire over Amazon Duitsland. Het gaat me trouwens niet per se om het fenomeen ‘online’. Vaak zijn er prachtige winkels en initiatieven die alleen online te vinden zijn. Het gaat me om de ideeën die achter de winkels liggen, online of in de straat. En het is vermoeiend om steeds keuzes te moeten maken, dat weet ik. Vrijheid betekent niet alleen blijheid, maar ook: verantwoordelijkheid.

Kortom, het wordt hoog tijd dat we ook bewust gaan kopen als het om boeken gaat. Als we dat niet doen, zullen boekwinkels één voor één uit het straatbeeld verdwijnen en volgens mij willen de meesten van ons dat niet. Wij, de markt, willen geen wereld zonder boekwinkels.

Kiezen

In 2011 richtte ik een facebookpagina op, met als titel ‘Red de boekwinkel’ (lees hier het mission statement en like de pagina, als je wilt). De titel leverde me kritiek op, men vond het te negatief. Maar ik sta er nog steeds achter. Het is de realiteit, boekhandels redden het niet, als wij ons koopgedrag niet veranderen. Zo simpel is het. We moeten kiezen. En met ‘we’ bedoel ik ook schrijvers, bedrijven, managers en uitgeverijen. We moeten kiezen: in wat voor een wereld willen we leven?

Flashmob

Maar nu De Boekenwurm. Daar begon ik dit blog mee. Kinderboekwinkels zijn belangrijk. Lees hier waarom. Deze winkel mag niet wegvallen. Net als alle andere kinderboekwinkels in Nederland en Vlaanderen, die een belangrijke functie hebben en nooit te vervangen zijn door online winkels. Gespecialiseerde boekwinkels zijn een bron van kennis, ideeën en inspiratie.

Manon Sikkel, schrijfster en winnares van de Kinderjuryprijs 2012, heeft een geweldig plan bedacht en georganiseerd: op maandag 22 april om 14.30 uur komt er een Kinderboekenmakersflashmob bij De Boekenwurm in Maastricht. De eerste ter wereld! Meer dan 40 kinderboekenschrijvers en illustratoren hebben toegezegd er te zijn, onder wie Anna van Praag, Floortje Zwigtman, Marjolijn Hof, Kees de Boer, Jacques Vriens, Reggie Naus, Milja Praagman, Janneke Schotveld en Marian De Smet. En ik zal er ook bij zijn. Jacques Vriens houdt een speech en luidt met een schoolbel de flashmob in.

Met deze flashmob willen we zoveel mogelijk aandacht genereren voor De Boekenwurm, en voor andere gespecialiseerde kinderboekwinkels. Hier vind je een lijst met adressen. Ga naar deze kinderboekwinkels (kan ook via mail of online), laat je adviseren en koop zoveel mogelijk boeken. Geef de boeken cadeau aan kinderen die je kent, of aan voedselbanken bijvoorbeeld, dan komen ze terecht bij kinderen die nooit een boek cadeau krijgen. Het afgelopen jaar hebben we in Nederland 3,6 miljard (!) euro uitgegeven aan snoep. Als we vanaf nu minder snoep kopen en meer boeken, bij zelfstandige boekwinkels, dan komt het misschien nog goed met de wereld. In elk geval wordt hij er iets mooier van.

Tot ziens in de boekwinkel.

Claudia Jong

PS: Publiek is uiteraard welkom bij de flashmob! Het wordt een feestje en de auteurs en illustratoren signeren met plezier alle boeken die je koopt. Via deze facebookpagina kun je aangeven of je aanwezig zult zijn. Geïnteresseerden die niet naar Maastricht kunnen komen vragen we om zoveel mogelijk ruchtbaarheid te geven aan de actie en mensen aan te sporen tot het kopen van boeken in een (kinder)boekwinkel.